پایش تغییرات سیمای ‏سرزمین با استفاده از تحلیل سینوپتیک و تصاویر ‏ماهواره‏ای (مطالعۀ موردی: شهرستان رشت)

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی روند تغییرات ترکیب و پیکربندی عناصر ساختاری سیمای ‏سرزمین شهرستان رشت طی سال‏های 1366 تا 1390 طراحی و با استفاده از شیوۀ تحلیل سینوپتیک سیمای ‏سرزمین انجام شد. از این رو نقشه‏های سیمای‏ سرزمین از سه فریم تصویر ماهواره‏ای سنجندۀ tm سال‏‏های 1366، 1378 و 1390 با استفاده از روش تفسیر تلفیقی تهیه شدند. سپس تعدادی از سنجه‏های ترکیب و پیکربندی سیمای ‏سرزمین شامل تعداد تکه (np)، تراکم تکه (pd)، سنجۀ شکل سیمای ‏سرزمین (lsi)، سنجۀ بزرگ ترین تکه (lpi)، سنجۀ تنوع شانون (shdi)، پیوستگی (contag)، تراکم حاشیه (ed)، درصد پوشش سیمای‏ سرزمین (pland) در دو سطح سیمای ‏سرزمین و کلاس کاربری و پوشش محاسبه و تغییرات آن‏ها بررسی شد. نتایج نشان داد اگرچه سیمای ‏سرزمین شهرستان رشت در بازة زمانی دوم (1378 تا1390) روند و شیب تغییراتی متفاوت از بازة زمانی اول (1366 تا 1378) را تجربه کرده است، ولی به طور کلی، در انتهای بازة زمانی (1366 تا 1390)، سیمای‏ سرزمین تکه‏تکه‏تر، از نظر شکلی پیچیده‏تر و نامنظم‏تر، از نظر پیوستگی تکه‏ها، ناپیوسته‏تر و از نظر نوع کاربری و پوشش موجود متنوع‏تر شده است. همچنین نتایج نشان داد گسترش مناطق انسان ساخت موجب افزایش از هم‏ گسیختگی، بی‏نظمی و پیچیدگی تکه‏ها و کاهش سطح کلاس کشاورزی منطقه شده است و ادامۀ این روند در آینده ممکن است سبب فروافت شدید کارکرد‏ها و خدمات اکوسیستم‏ها، به ویژه کشاورزی شود.